1-نگاه اجمالی به کل کتاب
این مرحله زمانی ست که یک کتاب را برای اولین بار تهیه میکنید. در این مرحله، کتاب را بررسی مختصری می‌نمایید تا
بفهمید درباره چیست؟ چه موضوعاتی دارد؟
نگاهی به فهرست میاندازید تا ببینید دارای چند فصل است؟ کتاب چند صفحه دارد؟ و اطلاعاتی از این دست را درباره کتاب بدست
می‌آورید.
البته کتابی که از قبل با آن آشنا هستید و یا قسمتی از آنرا خوانده اید، نیازی به این مرحله ندارد. این مرحله ممکن است یک دقیقه
زمان ببرد، یا شاید پنج دقیقه و یا بیشتر. این زمان، بستگی به حجم کتاب دارد.
2-بررسی اول ّیه یک فصل یا یک بخش از کتاب
در مرحله‌ی دوم، بخشی را که می‌خواهید بخوانید انتخاب میکنید. سپس عنوان فصل را نگاه میکنید. تیترها و قسمتهایی که
درشت تر از دیگر مطالب نوشته شده را می‌بینید. به مطالبی که رنگی نوشته شده دقت میکنید و در انتهای فصل هم اگر خلاصه یا
نتیجه گیری و یا پرسشی وجود داشت به آن هم نگاهی میاندازید.
در این مرحله، متن خوانده نمی‌شود. تنها یک سری اطلاعات اولیه از این فصل بدست می‌آید. منظور از اطلاعات اولیه آنست که
بفهمید موضوع مطالب این فصل درباره چیست؟ احتمالاً یک یا دو دقیقه و یا حتی بیشتر طول خواهد کشید. این نیز بستگی به حجم
آن فصل از کتاب یا قسمت مورد نظر دارد. در بعضی مواقع که حجم فصل زیاد است _بعنوان مثال ۵۰یا ۶۰صفحه_ می‌توانید
آنرا به چند قسمت کوچکتر تقسیم کنید.
3-سؤال گذاری
در مرحله‌ی سوم با توجه به اطلاعاتی که از مرحله‌ی دوم بدست آورده اید، چند سوال در ذهنتان طرح میکنید و یا روی کاغذ
می‌آورید، شاید این سوالات خیلی کلی باشند و یا شاید اساساً جواب آنها درون متن نباشد.
هدف از این کار، ایجاد تمرکز در هنگام مطالعه است. با این کار، هنگام مطالعه، تمرکز بیشتری خواهید داشت و بهتر مطالب را
درک میکنید، زیرا ناخودآگاه به دنبال پاسخ سؤالات خود خواهید بود. تمام دانشمندان و مخترعین، بخاطر سؤالات ذهنی شان و
فعالیتهای غیر ارادی که برای رسیدن به پاسخ داشته اند، به موفقیت دست یافته اند. ایجاد سؤال در ذهن، شما را به سوی پاسخ
هدایت می‌کند.
سوال گذاری، کنجکاوی و خلاقیت می‌آفریند. همه دیده بودند که سیب از درخت می‌افتد، اما به آن توجه نمی‌کردند. نیوتن برای
این رویداد، سؤال ایجاد کرد "چرا سیب از درخت به پایین افتاد؟"
4-خواندن متن
در این مرحله متن را بخوانید. به هر نکتۀ کلیدی که رسیدید همان لحظه آنرا یادداشت نمایید. آنرا به بعد موکول نکنید، بایستی
همان لحظه که نکته‌ی مهمی‌را دیدید، اینکار را انجام دهید و البته سعی کنید کلمات کلیدی را یادداشت نمایید. هنگام خواندن، روی
قسمتهایی که متوجه نشدید، معطل نشوید و یا برنگردید تا دوباره آن را بخوانید. فقط یک علامت سوال (؟) در کنار قسمت مورد
نظر قرار دهید.
گاهی اوقات ممکن است در ادامه، توضیح ابهام خود را مشاهده نمایید و بدین صورت آنرا برطرف نمایید و اگر توضیحی نیز در آن
مورد وجود نداشته باشد، راهکار آن نیز ارائه خواهد شد؟ در این مرحله نکات مهم را به شکل خطی پشت سر هم یادداشت نمایید.
در این مرحله، الگوی یادآوری یا طرح شبکه‌‌‌ای هنوز وارد نشده است.
5- بازنگری
مرحله‌ی پنجم، مرحله‌ی بازنگری است. در این مرحله، نکاتی که در مرحله‌ی قبل نوشته بودید را یک بار مرور می‌نمایید تا
ببینید آیا با دیدن آن کلمات کلیدی، قادرید جملات و مطالب مربوط به آنها را به یاد آورید یا خیر؟ اگر توانستید که عالی ست،
اما اگر نتوانستید، دوباره به متن مراجعه کرده و جمله یا عبارتی که دربارۀ آن نکته است را مطالعه می‌نمایید و در صورتی هم که
احتیاج به تصحیح داشت، این کار را انجام می‌دهید.
علت اینکه با دیدن کلمات کلیدی، جملۀ مربوط به آنرا به یاد نمی‌آورید دو چیز است:
1-کم یادداشت کرده اید یا
2-بد یادداشت کرده اید.
در مورد اول بعنوان مثال بایستی ۵نکته را یادداشت می‌کردید ا ّ ما ۳نکته را نوشته اید و یادداشتتان ناقص است. برخی افراد به
گونه‌‌‌ای یادداشت برداری میکنند که بعداً خودشان نیز نمی‌دانند منظورشان چه بوده
و در مورد دوم، نکته‌‌‌ای یادداشت کرده اید که کلیدی و مهم نبوده است.
6- الگوی یادآوری
در این مرحله، مطالبی که در مرحله‌ی چهارم یادداشت کرده اید و در مرحله‌ی پنجم مورد بررسی و بازنگری قرار داده اید را بر
روی یک الگوی یادآوری وارد می‌نمایید که به "نقشه ذهنی" معروف است.
7- تفکر و امتحان
مرحله‌ی هفتم، مرحلۀ تفکر و امتحان است. خود را درباره‌ی آنچه بدست آورده اید، مورد آزمایش قرار دهید. بدین صورت که
الگوی ترسیم شده در قسمت قبل را در ذهن ترسیم نموده و روی کاغذ بیاورید.
اینکار را از شاخه‌های اصلی شروع میکنید و وارد شاخه‌های فرعی می‌شوید و هر جزء را یک به یک رسم می‌نمایید. ممکن
است بعضی بخشها را از یاد برده باشید. ایرادی ندارد، ابتدا سعی کنید آنرا به خاطر آورید و اگر چیزی به یادتان نیامد، به نقشه ی
ذهنی خود برگردید و آنرا مشاهده کنید و طرح خود را تکمیل نمایید. در این حالت، ذهن شما، دریافت بهتری خواهد داشت و کلمات
کلیدی بهتر و به مدت طولانی تری در ذهنتان خواهد نشست.این تلاش برای به خاطر آوری، بسیار مفید و مؤثر است. شاید برایتان
پیش آمده که امتحانی را داده اید که یک سؤال آنرا نتوانسته اید پاسخ دهید. هر چقدر فکر کرده اید، پاسخ آن به یاد شما نیامده
است. آنروز، بعد از امتحان که به کتاب مراجعه کردید، با تعجب دیدید که جواب آنرا بلد بودید، اما در لحظه‌ی امتحان، چیزی به
یاد نمیآوردید. مدتها بعد، امکان دارد پاسخ سؤالاتی را که در امتحان داده بودید را فراموش کنید، ا ّ ما پاسخ این سوال را هرگز از
یاد نمی‌برید.
دلیل این موضوع آنست که شما روی این سؤال خیلی فکر کرده بودید و ذهن شما با آمادگی و تشنگی‌‌‌ای که از آن تفکر بدست
آورده بود، جواب سوال را به خوبی فهمید و برای مدت طولانی آنرا نگهداری کرد.
8- مرور
در مرحله‌ی مرور الگویی که رسم کرده بودید را همانند یک معلم برای خودتان یا شخص دیگری توضیح دهید.
هفت مرحله‌ی قبل، مراحل یادگیری بودند و بایستی بدانید که یادگیری نمی‌تواند ضامن یادآوری باشد. مرحله‌ی مرور که همان
یادآوری است را بلافاصله پس از مرحله‌ی امتحان انجام دهید.
فرایند ادارک در سه مرحله شکل میگیرد:
خواندن، یادگیری، یادآوری
خیلی از افراد در دو مرحله‌ی اول مشکل خاصی ندارند، یعنی مطالب را میخوانند و یاد هم میگیرند. اما زمان یادآوری دچار
مشکل می‌شوند.
مرحله‌ی مرور که همان یادآوری است، چند قسمت دارد که در صورت درست اجرا شدن، نتیجۀ باورنکردنی از آن می‌گیرید.
در این مرحله، جدیت نقش مهمی‌دارد، یعنی بایستی با جدیت، همه‌ی مراحل را انجام دهید.
با توجه به منحنی فراموشی ابینگهاوس (نمودار بالا)، مراحل مرور و تعداد آن بصورت زیر می‌باشد.
1- مرور بلافاصله بعد از تفکر و امتحان است،
2- بعد از ۲۴ساعت یکبار دیگر الگوی یادآوری را مرور می‌نمایید،
3- یک هفته‌ی بعد، بار دیگر الگوی یادآوری را مرور میکنید،
4- یک ماه بعد، دوباره مرور را انجام می‌دهید،
5- پس از گذشت چهار ماه از مرور قبل، یکبار دیگر الگو را مرور میکنید.